Słabo zaludniona Laponia zajmuje trzecią część terytorium Finlandii i jest jej największą prowincją. Region ten, w większości położony poza kołem podbiegunowym, należy do najzimniejszych na kontynencie.


Laponia przez długi okres była przedmiotem rywalizacji między Szwecją a Rosją. Pozostawała pod dominacją rosyjską aż do uzyskania przez Finlandię niepodległości w roku 1917.

Pierwszymi mieszkańcami fińskiej Laponii byli Saamowie, grupa etniczna bardziej znana pod nazwą Lapończycy, którzy dziś stanowią tylko cztery procent ludności tego regionu.



Szwecja, która od XII wieku zajmowała południową część obecnej Finlandii, w XVI wieku zawładnęła również terytorium północnym. Od tamtych czasów południowa granica fińskiej Laponii była przedmiotem sporów z Rosją. W ciągu XVII i XVIII wieku, w toku wojen między dwiema potęgami, Szwecja straciła większość swoich fińskich posiadłości., które w 1809 roku przeszły ostatecznie w ręce Rosji. 6 grudnia 1917 roku Finlandia, korzystając z rewolucji bolszewickiej w Rosji, proklamowała niepodległość. Niestety już w 1939 roku ZSRR zawładną Karelią i częścią Laponii. Finlandia, będące sojusznikiem Niemiec w czasie drugiej wojny światowej, została zniszczona podczas wycofywania się wojsk hitlerowskich. Po wojnie podjęto na dużą skalę odbudowę kraju: dzięki temu miasta lapońskie, choć jest ich niewiele, są dziś zadziwiająco nowoczesne.


Fińscy Lapończycy, nazywający siebie Saami, to w głównej mierze „leśni Lapończycy”. Wypędzeni ze swoich ziem, które w 1944 roku przeszły w ręce ZSRR, znaleźli schronienie w okolicach jeziora Inari. W 1956 roku Lapończycy powołali swój organ samorządowy – Skandynawską Radę Lapońską. Dzisiaj w coraz większym stopniu ten koczowniczy lud prowadzi życie osiadłe, co zagraża jego tradycjom. Jednak mimo to nadal można usłyszeć joikowanie, czyli ich rytmiczne śpiewy i zobaczyć oryginalne rzeźby wykonane w rogu, kości oraz drewnie. Ostatni Sammowie, dbający o zachowanie dawnych tradycji, nadal trudnią się hodowlą reniferów, rybołówstwem, myślistwem i zbieractwem.

Mimo słabego zaludnienia (2 os/km2) Laponia fińska nie jest regionem bezludnym : znajdujące się tam miasta, miasteczka i wioski, otoczone lasami, jeziorami i tundrą, zamieszkuje blisko 200 000 osób.

Pocięta dolinami rzek Laponia fińska leży na wysokości nieznacznie przekraczającej 200 m n.p.m. Większa część tego obszaru to rozległa wyżyna zbudowana ze skał krystalicznych. Jeszcze 12 000 lat temu pokrywał ją lądolód o grubości 3 000 metrów. Potężne masy pokrywy lodowej spłaszczyły góry i nanosiły utwory morenowe, które dziś tworzą pagórki o wysokości kilkudziesięciu metrów, niekiedy nawet na długość setek kilometrów. Woda z topniejących lodowców tworzyła rozległe bagniska albo dawała początek jeziorom, zasilanym dzisiaj przez liczne rzeki. Blisko granicy z Norwegią łańcuch Gór Skandynawskich wznosi się na wysokość ponad 1 000 m n.p.m. Od października do maja utrzymuje się pokrywa śnieżna, a jeziora i rzeki są zamarznięte.


Roślinność dostosowała się do trudnych warunków klimatycznych tej krainy, gdzie zaledwie przez 110 dni w roku temperatura przekracza 5 stopni Celsjusza. Im dalej na północ, tym mniej roślin. Świerkowe, sosnowe i brzozowe lasy tajgi ustępują miejsca rozległej tundrze. Na największym obszarze Europy po dziś dzień w stanie pierwotnym, znajdują się liczne parki narodowe i rezerwaty przyrodnicze, w których wciąż żywa jest także tradycyjna kultura lapońska.